Vmbo’ers in het HAN-Energietransitielab op IPKW
Tekst: Francien van Zetten
24 Leerlingen uit de talentklassen Techniek van het Over Betuwe College Huissen (OBC Huissen) deden mee aan het project Vakkanjers en maakten kennis met technologie in het HAN Energietransitielab op Industrieterrein Kleefse Waard in Arnhem. Leden van de Rotaryclub Arnhem-Huissen ondersteunen de docent via de aanpak NO WASTE (of energy) als coach, jurylid en ook als organisator van het uitstapje naar het HAN-lab.
Samen met zes vmbo-leerlingen van OBC Huissen schuift docent Daan Stevens aan bij de workshop Knipperlicht maken en Ringtone programmeren van HAN Energietalent. De vmbo’ers zijn net gearriveerd in het gloednieuwe HAN Energietransitielab op Industriepark Kleefse Waard (IPKW) in Arnhem. ‘Hebben jullie al eens met een Arduina-botje gewerkt?’, vraagt HAN-student Iris, die de workshop samen met HAN-student Tim geeft. Ze ziet allemaal vragende en schuddende hoofden voor zich. ‘Dan gaan jullie vandaag allemaal nieuwe dingen leren, zoals het programmeren van elektronica-elementen in een microcontroller. Dat is het brein van het botje.’
Gewoon proberen
Het blijkt een kwestie van luisteren naar de uitleg, kijken op het schema en gewoon proberen. ‘We gaan stap-voor-stap een knipperlicht bouwen’, verduidelijkt Iris. ‘Je moet vooral goed opletten dat je de draadjes op de juiste plek aan het botje koppelt.’ Docent en leerlingen gaan aan de slag met de losse onderdelen voor het knipperlicht, die volgens een bepaald schema aan het botje bevestigd moeten worden.
‘Kijk, het korte pootje is de min en het lange pootje de plus’, zegt docent Daan Stevens tegen enkele leerlingen. ‘Oh, dan had ik het goed gedaan’, reageert Lisa. Ze is tweedejaars vmbo en heeft vanaf de derde klas het profiel Zorg en Welzijn gekozen. Ze wil met kinderen gaan werken. ‘Ik heb nog nooit iets gedaan met programmeren’, zegt Lisa. ‘Ik vind dit wel leuk om te doen, maar niet als beroep.’
NO WASTE (of energy)
Procesbegeleider Gini Manting uit Arnhem heeft het initiatief genomen voor het programma NO WASTE, waarbij Rotaryleden en gemeenten op verzoek van een school hulp bieden om lokale, duurzame bedrijven of organisaties toegankelijk te maken voor leerlingen. ‘Rotaryleden hebben vaak een groot netwerk, waardoor ze toegang hebben tot lokale, duurzame bedrijven of ander duurzame omgevingen. Contacten, die docenten vaak niet hebben. Zij hebben ook de tijd en de mogelijkheden niet om zo’n netwerk op te bouwen’, verklaart Gini Manting. ‘Gemeenten ondersteunen deze aanpak en zo hebben we al vijftien scholen, Rotaryclubs en gemeenten kunnen koppelen.’
Vraag OBC Huissen
De Rotaryleden komen alleen in actie als een school een concrete vraag heeft. OBC Huissen heeft dit schooljaar voor het eerst met de techniekklassen meegedaan aan het landelijke project Vakkanjers. Met de Olympische Spelen in Parijs op komst, luidde die opdracht van Vakkanjers: doe iets met sport en energie. ‘Als school willen we van alles organiseren, maar hebben we soms niet de menskracht en de mogelijkheden’, vertelt docent Daan Stevens. ‘Dan is het leuk en heel fijn als we met mensen van de Rotary kunnen samenwerken. Dit is een geslaagde pilot.’
Coach, jurylid en organisator
Hans Keus, Rhodé Baars en Fons Otten van de Rotaryclub Huissen zijn samen met nog vier Rotaryleden als coach bij de Vakkanjer-lessen begonnen. ‘Het was voor iedereen even wennen, maar het heeft goed gewerkt’, constateert docent Daan Stevens. Hans Keus glimlacht en zegt: ‘We zijn drie of vier ochtenden op school geweest. Het is leuk als kinderen de ruimte hebben, zien wat er speelt en serieus gaan nadenken over hoe je via sport energie kunt opwekken.’ De Rotaryleden fungeerden ook als jury aan wie de groepjes leerlingen in de schoolfinale hun bedenksels en prototypes presenteerden.
Energie opwekken met boksvloer
Boksen is een Olympische sport en fungeerde voor een groepje leerlingen als inspiratiebron voor hun energieproject. ‘Het winnende project bestaat uit een boksvloer met daaronder contactpunten, waarbij energie wordt opgewekt als de boksers over de vloer bewegen’, verklaart Hans Keus. ‘Met die energie kan de boksring worden verlicht.’ In de regiofinale is dit team van OBC Huissen tweede geworden. ‘Dat was natuurlijk hartstikke goed’, zegt Daan Stevens. ‘We hebben veel geleerd van het project gaan volgend jaar zeker weer meedoen met Vakkanjers.’
HAN-SEECE-Energietransitielab op IPKW
De samenwerking van OBC Huissen met de Rotaryclub is in de activiteitenweek aan het eind van het schooljaar afgesloten met een bezoek aan het gloednieuwe Energietransitielab van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) in de Connectr-labs op IPKW. De HAN heeft hier het Waterstoflab, het Biobased Lab, het Circular Lab en de activiteiten op het gebied van biobased bouwen onder één dak gehuisvest. De vier technologie-workshops, waarvan de vmbo’ers er allemaal twee volgden, zijn verzorgd door SEECE-Energietalent van de HAN Academie Engineering & Automotive.
Energiezuinige zaklamp
De scholieren, verdeeld in vier groepjes van zes leerlingen, gingen aan het werk met het bouwen van een waterstofautootje, het maken van een energiezuinige zaklamp, het programmeren van een Arduino-car en het programmeren van een knipperlicht en een ringtone. HAN-docent Martin Jacobs en diverse studenten van de HAN helpen de vmbo’ers op weg tijdens de workshops. ‘Je hebt twee verschillende soorten weerstanden, die soldeer je op het printplaatje om het ledlampje voor je zaklamp te maken’, legt HAN-student Marlon uit. Die weerstanden en andere onderdelen zijn best klein en fragiel, dus staat er voor de scholieren een vergrootglas op een standaard klaar. Dan kunnen ze zien of ze de weerstanden op de juiste plek vastsolderen, precies volgens het schema in het instructieboekje.
Solderen op printplaatje
'Houd je soldeerbout vast als een pen. En pas op: het uiteinde is gloeiend heet’, waarschuwt Marlon, wanneer de scholieren aan het solderen toe zijn. Thijn heeft het profiel Produceren, Installeren en Electrotechniek (PIE) gekozen op OBC Huissen. Hij wil later een opleiding in autotechniek volgen en vindt de workshop met het waterstofautootje heel leuk. Het solderen op het printplaatje vindt hij ook interessant. De eerste keer dat de soldeerbout contact maakt, schrikt hij een beetje van het effect. ‘Zo, dat is echt heet.’
Thijn gaat geconcentreerd verder, maar zonder vergrootglas. Even later blijkt dat hij enkele pinnetjes aan elkaar heeft gesoldeerd. ‘Zo krijg je kortsluiting en doet je circuit het niet’, constateert HAN-student Julian. ‘Wacht maar, ik help je even.’ Hij pakt de soldeerbout over en verwijdert het overtollige soldeersel. ‘Zo nu kun je weer verder.’
Regio als klaslokaal
Rotarylid Hans Keus is enthousiast over de workshops: ‘Dit is een mooie afsluiting van het Vakkanjerproject. Als je ziet hoe snel de scholieren dingen oppakken, daar krijg je positieve energie van.’ Rotarylid Rhodé Baars heeft zich ingezet om deze workshops mogelijk te maken. ‘Geweldig, zo richten we samen de regio als klaslokaal in’, constateert procesbegeleider Gini Manting opgewekt. ‘Op naar nog meer mooie en nuttige samenwerkingsverbanden!’
Meer weten?
