Martin Jacobs is docent informatica en elektrotechniek aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) in Arnhem én docent bij Energietalent en Martijn van der Last is docent wiskunde bij het Liemers College in Zevenaar en daarnaast bij Energietalent. Energietalent is het project, waarbij de HAN en middelbare scholen samenwerken om jongeren kennis te laten maken met de opleidingen Elektrotechniek en Werktuigbouwkunde aan de HAN, die studenten opleiden tot ‘energieprofessionals’.

‘Het is belangrijk dat scholieren leren wat de energietransitie inhoudt, dat je er lang niet altijd vieze handen van krijgt en dat het ook interessant is voor meisjes’, zegt Martijn van der Last. Martin Jacobs vult aan: ‘Deze generatie scholieren heeft interesse in techniek waarmee je de wereld duurzamer kunt maken. Daarom maken we onze workshops zo actueel mogelijk, zoals het bouwen van een autootje dat rijdt op waterstof.’

De energietransitie van fossiele brandstoffen (zoals olie) naar duurzame energie (bijvoorbeeld zonne- of windenergie) vraagt om nieuwe kennis en veel vakmensen. Energietalent is opgericht om scholieren van havo en vwo kennis te laten maken met techniekopleidingen op de HAN, University of Applied Sciences, die ‘energieprofessionals’ opleiden. 

Verschillende workshops doen

Energietalent biedt scholieren een dagprogramma aan op de HAN of, desgewenst, op de eigen school, bestaande uit verschillende workshops. ‘Dat varieert van het in 3D ontwerpen van een sleutelhanger met je eigen tekst erop en het maken van een energiezuinige zaklamp tot maken van een ‘zonnevolger’ voorzien van een draaiend en kantelend zonnepaneel’, meldt Jacobs. ‘Er zijn nu acht workshops en we zijn allebei alweer nieuwe workshops aan het bedenken, zodat we het programma kunnen uitbreiden’, zegt Van der Last.

‘We laten de deelnemers zien hoe een technisch proces eruitziet, van het ontwerpen tot het maken van een eindproduct’, vertelt Jacobs. ‘Daar komen verschillende vormen van techniek en technologie bij kijken, van werktuigbouwkunde en elektrotechniek tot informatica, zoals programmeren.’

Kennismaken met HAN

Naast het kennismaken met verschillende soorten techniek en technologie is er tijdens de programma’s van Energietalent op de HAN ook ruimte om de campus in Arnhem te verkennen. ‘We gaan bijvoorbeeld met de scholieren naar het FabLab van de HAN waar de sleutelhanger wordt gelaserd uit een stuk triplex, net als onderdelen voor de behuizing van de zonnevolger. Zo kunnen scholieren snuffelen aan de sfeer en de werkwijze op de HAN, we hopen dat ze zo inspiratie opdoen voor een eventuele vervolgopleiding’, betoogt Jacobs. ‘Studenten van de HAN betrekken we ook bij het geven van de workshops die we geven, zo kunnen de scholieren ook vragen stellen aan de studenten.’

Techniek, ook voor meisjes

De twee docenten zien dat meisjes vaak voorzichtig en enigszins onwennig aan de workshops beginnen. Gaandeweg worden meisjes meestal enthousiast. ‘Het ontwerpen van een eigen sleutelhanger of het solderen van een zaklamp, vinden meisjes vaak hartstikke leuk om te doen’, weet Van der Last. ‘Ze maken op die manier kennis met een andere wereld, waar ze normaalgesproken niets van meekrijgen. Dat is ook het doel van Energietalent. Voor jongens geldt dat ook vaak, al zijn sommigen van hen al bezig met bijvoorbeeld programmeren of sleutelen.’

Geen vieze handen

Scholieren ontdekken ook dat techniek en technologie meestal niets te maken hebben met vieze handen, wat veel mensen nog steeds denken. ‘De energietransitie is zo breed en er zijn veel opleidingen die daarop inhaken, van elektrotechniek tot een werktuigbouwkunde. Er is heel veel denkkracht nodig om innovatieve technieken en technologieën te bedenken, te ontwerpen en toe te passen’, benadrukt Jacobs.

Elektronica4kids

Naast zijn werk als docent bij de HAN en Energietalent, richt hij zich met zijn vrijwilligersstichting Elektronica4kids (E4K) ook op scholieren in het basisonderwijs en het vmbo. ‘Met docenten en mensen uit het bedrijfsleven geven we laagdrempelige lessen in elektronica, zonne-energie solderen en programmeren’, vertelt Jacobs. ‘Alle kinderen gaan na afloop naar huis met een zelfgebouwd voorwerp, bijvoorbeeld een windmolentje, een crazy afwasborstel, een zonnepaneelbootje of een tekenrobot. Zo ontdekken kinderen van 6 tot 10 en jongeren op het vmbo hoe leuk techniek kan zijn.’

Praktijkvakken

Zelf iets bedenken, ontwerpen en fabriceren, daar worden scholieren vaak heel enthousiast van, weet ook Van der Last. ‘Op de middelbare school zijn er weinig praktijkvakken, terwijl iets maken zo leuk is. Laatst kwam één van mijn leerlingen op school naar me toe, na programma van Energietalent en zei: ‘Nu weet ik wat ik wat ik wil gaan worden en waarom ik alle vakken op school doe.’ Dat is toch geweldig.’

Tekst: Francien van Zetten